Serce – mięśniowy narząd stanowiący centrum układu krwionośnego, odpowiedzialny za pompowanie krwi i w pośredni sposób odżywianie całego organizmu. Jeden z najważniejszych organów w ciele. Jednocześnie stanowi główny powód zgonów w Polsce. Statystyki od lat są alarmujące – przyczyną co trzeciego zgonu są choroby układu krążenia. Wielu z nich możnaby zapobiec przy zastosowaniu odpowiedniej profilaktyki, w tym badań diagnostycznych. Jednym z nich jest badanie metodą Holter EKG.
SPIS TREŚCI
Czym jest badanie Holter EKG?
Badanie elektrokardiograficzne (EKG) metodą Holtera jest jednym z najczęściej przeprowadzanych w kardiologii badań diagnostycznych. Do jego wykonania używa się małego przenośnego urządzenia z podłączonymi elektrodami, które umieszcza się na klatce piersiowej. Celem badania jest monitorowanie czynności elektrycznej serca przez 24 godziny, jednak bywają także przypadki, że zostaje przedłużone do kilku dni. Co szczególnie cenią sobie Pacjenci, Holter EKG jest badaniem nieinwazyjnym i całkowicie bezbolesnym.
Lekarze chętnie sięgają po Holtera ze względu na dokładniejsze wyniki, których dostarcza. Tradycyjne badanie EKG trwa zaledwie kilka minut i wykonywane jest w pozycji leżącej. Holter EKG natomiast trwa minimum 24 godziny, w czasie których Pacjent podejmuje wszelkie czynności dnia codziennego – pracę, trening, sen itp. Jest to szczególnie cenne w przypadku diagnozowania Pacjentów, u których zaburzenia rytmu serca występują napadowo albo w określonych warunkach, przykładowo podczas aktywności fizycznej czy w sytuacjach stresowych.
Wskazania
O zasadności wykonania badania metodą Holtera decyduje lekarz (zazwyczaj kardiolog), gdy w wywiadzie Pacjent zgłosi objawy mogące sugerować choroby kardiologiczne, takie jak:
- omdlenia i zasłabnięcia o nieznanej przyczynie,
- okresowe napady duszności,
- nadciśnienie tętnicze,
- bóle zlokalizowane w klatce piersiowej,
- zaburzenia rytmu serca.
Inne wskazania do wykonania badania Holter EKG to:
- monitorowanie stanu zdrowia po przebytym zawale,
- ocena skuteczności leczenia arytmii,
- monitorowanie pracy serca u Pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem lub kardiowerterem-defibrylatorem,
- wrodzone wady serca,
- ocena kardiotoksyczności niektórych leków.
Przeciwwskazania
Badanie Holter EKG jest w pełni bezpieczne i bezbolesne, w związku z czym nie ma przeciwwskazań do jego stosowania.
Przygotowanie do badania
W dniu badania należy dokładnie umyć skórę klatki piersiowej, przy obfitym owłosieniu zalecane jest miejscowe zgolenie włosów. Lepiej tego dnia zrezygnować ze stosowania oliwek czy balsamów, które potencjalnie mogłyby zmniejszyć przyczepność elektrod i tym samym zakłócić przebieg badania. Ponadto na 24 godziny przed należy wstrzymać się od przyjmowania używek – papierosów, alkoholu, kofeiny.
Warto także przygotować listę przyjmowanych na stałe leków, może się okazać przydatna podczas zbierania wywiadu.
Przebieg badania
Na odpowiednio przygotowanej skórze klatki piersiowej wykwalifikowany specjalista rozmieszcza elektrody, które za pomocą przewodów są podłączane do urządzenia rejestrującego. Najczęściej stosuje się Holtera z 3 elektrodami, w niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o zastosowaniu wersji z 12 elektrodami – dzieje się to zazwyczaj w przypadku Pacjentów, u których wiemy, że występuje arytmia. W zależności od preferencji urządzenie można przyczepić do paska spodni lub nosić na szyi. Wszystkie elementy ukryte są pod ubraniami, dlatego najlepiej na czas pomiaru postawić na luźne koszulki.
W trakcie pomiaru Pacjent zostanie poproszony o prowadzenie dzienniczka, w którym będzie notował rodzaj wykonywanej czynności, występujące objawy oraz godzinę ich wystąpienia, np. “12:30 – ucisk w klatce piersiowej + zawroty głowy podczas przejażdżki rowerowej”. Ułatwi to lekarzowi interpretację odczytu z urządzenia.
Na co zwrócić szczególną uwagę w trakcie badania
Aby badanie było jak najbardziej miarodajne należy przestrzegać kilku zasad. Przede wszystkim samodzielnie nie wolno zmieniać ustawień urządzenia. Większość stosowanych urządzeń nie jest wodoodporna, stąd konieczność utrzymania ich w stanie suchym. Alternatywą dla kąpieli na czas badania może być stosowanie wilgotnych chusteczek.
Na zmniejszenie dokładności odczytu wpływ mają sprzęty emitujące pole magnetyczne i/lub elektryczne. Zaleca się więc unikanie używania poduszek i koców elektrycznych, wykrywaczy metalu oraz urządzeń wysokiego napięcia. Nie trzeba w tym okresie rezygnować z telefonu komórkowego, nie należy go jednak trzymać w pobliżu rejestratora.
Jedno z najczęstszych pytań ze strony Pacjentów brzmi “jak spać z Holterem”? Zalecane jest unikanie spania na brzuchu, najlepszą pozycją będzie leżenie na plecach. Piżama powinna być wygodna i zwiewna, żeby nie zaczepiała o elektrody.
Interpretacja wyników
Po zakończeniu pomiaru wynik jest zgrywany z rejestratora na komputer, a następnie jego analizą zajmuje się lekarz specjalista kardiologii. Interpretacji podlegają częstość pracy serca, rytm wiodący, czas trwania poszczególnych odstępów, wygląd odcinka ST, a także obecność arytmii – zarówno nadkomorowej, jak i komorowej. Ponadto lekarz specjalista bierze pod uwagę wiele dodatkowych czynników uzyskanych w czasie wywiadu, m.in. wiek, rodzaj wykonywanej pracy, styl życia, ogólny stan zdrowia. Po szczegółowej analizie całości lekarz będzie mógł postawić diagnozę, zlecić dodatkowe badania diagnostyczne oraz zaproponować odpowiednie leczenie.
Piśmiennictwo
- Na co umierają Polacy – najnowsze dane NIZP-PZH – Puls Medycyny – pulsmedycyny.pl (dostęp 16.09.2023)
- Olszanecka A.: Holter EKG – interpretacja wyniku w obrazach klinicznych. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce, 2022, 8, 89-103
- Szafraniec Z., Wranicz J. K., Chudzik M. i wsp.: 24-godzinne badanie elektrokardiograficzne metodą Holtera – wskazania, zastosowanie. Część 1. Folia Cardiol, 2005, 12, 153-160
- Podręcznik Interna – Medycyna Praktyczna: Elektrokardiogram rejestrowany metodą Holtera (mp.pl) (dostęp: 16.09.2023)
- Prokopowicz D., Baranowski R.: 12-kanałowe badanie EKG metodą Holtera — kiedy jest tak naprawdę potrzebne? Choroby Serca i Naczyń 2010, 7, 153–158.
- Krawczyńska A., Średniawa B., Cebula S. i wsp.: Długoterminowe monitorowanie holterowskie – rodzaje i znaczenie kliniczne. Folia Cardiol, 2010, 5, 353-360
